پاورپوینت ادبیات ( پاورپوینت درس عروض و قافيه دکتر سیروس شمیسا)(۸۳ص قابل ویرایش)(تهیه کننده: میلاد خوش خلق)

پاورپوینت درس عروض و قافيه چکیده:

چند نكته :1- تعداد مصوت هاي يك كلمه ، دلالت بر تعداد هجاهاي آن مي كند . 2- هيچ هجايي با مصوت آغاز نمي شود . 3- مصوت هميشه دومين حرف هجاست .
نكاتي درباره املاي عروضي
1- در زبان فارسي هيچ كلمه اي نيست كه با مصوت آغاز شود .

در كلماتي مانند : آب ، او ، اين ، در آغاز يك صامت همزه وجود دارد.
آب ââb او uu اين iin
5- صامت "ه" گاهي تلفظ مي شود مثل : ده deh
و گاهي تلفظ نمي شود مثل : به be

6- در زبان فارسي گاهي همزه تلفظ نمي شود . از او = ازو azo

فهرست اوزان رايج

در شعر فارسي حدود 300 نوع آهنگ (= وزن ) وجود دارد .
علاوه براين با تركيب هاي جديد بين اركان ، آهنگ هاي متعدد ديگري هم
مي توان ساخت.
اما رايج ترين آهنگ ها 31 وزن است كه در ص 22 كتاب فهرست شده است .

قاعده 2و 3 : آخرين هجاي هر مصراع بايد هجاي بلند باشد.

اگر هجاي كشيده يا كوتاه بود ، به هجاي بلند تبديل مي كنيم .

كشيده _  _ كوتاه _ 
اگر دو هجاي كوتاه يكي در آخر يك ركن و ديگري در ركن بعدي باشد و به جاي آنها هجاي بلند بيايد ، شعر دچار " سكته " مي شود .
سكته : آوردن يك هجاي بلند به جاي دو هجاي كوتاه در حد فاصل دو ركن.
محسوس/ شنيدم م/ن آواز / بريدن
_ _  /  _ _  /  _ _ /  _ _
ــ
يك هجاي بلند به جاي دو هجاي كوتاه

وزن شعر نو :
وزن يك شاخه از شعر نو كه شعر نيمايي ناميده مي شود عروضي است ، با اين
تفاوت كه در شعر نيمايي تساوي طولي مصراع ها رعايت نمي شود ، يعني ممكن
است يك مصراع يك ركن و مصراع ديگر بيش از چهار ركن داشته باشد.

خانه ام ابري است فاعلاتن فع
يكسره روي زمين ابري است با آن فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن

قافيه

قافيه : كلمات متفاوتي است كه در پايان مصراع ها يا ابيات قرار مي گيرند و حروف آخرشان يكي است . شعر سنتي زبان فارسي مقفي ( قافيه دار ) است.

رديف : به كلمه يا كلماتي كه در آخر مصراع ها بعد از قافيه عينا تكرار شوند رديف مي گويند . شعري را كه رديف داشته باشد ، مردف مي گويند .