پاورپوینت درس معانی و بیان ۲

۱۵۹ اسلاید

منبع: کتاب معانی و بیان ۲ ، دكتر سیروس شمیسا، انتشارات دانشگاه پیام نور

««
قرینه معنوی یا حالی: فحوای كلام و شرایط و اوضاع و احوال است كه به حكم عقل خواننده را به معنای ثانوی رهنمون می شود. مثلاً كسی می گوید: چه رفیق خوبی ؛در حالی كه با توجه به اوضاع و احوال مقصود او رفیق بد است.
10- علاقۀ قوم و خویشی
چنان كه در مقام اظهار محبت، پدر به پسر خود پدر، و دائی به خواهر زادۀ خود دائی می گوید.
«« پاورپوینت درس معانی و بیان ۲ 2- مشبه عقلی، مشبَّه به حسی
همچو گلبرگ طری هست وجود تو لطیف
همچو سرو چمن خلد سراپای تو خوش
وجود تو: مشبه عقلی گلبرگ طری: مشبًّه به حسی
»»
هر قدر زاویۀ تشبیه بازتر باشد، یعنی ربط بین مشبه و مشبّه به دورتر باشد، تشبیه هنری تر است و در اصطلاح به آن تشبیه غریب می گویند مثل تشبیه شقایق به اجاق به صورت اضافۀ تشبیهی: اجاق شقایق مرا گرم كرد
اما هر قدر زاویۀ تشبیه تنگ تر باشد، یعنی ربط و شباهت بین مشبه و مشبّه به واضح تر و نزدیك تر باشد، تشبیه غیر هنری است و به آن تشبیه مبتذل گویند مثال: قد سرو

پاورپوینت درس معانی و بیان ۲

««
زیرا در جمله قرینۀ صارفه یعنی قرینه یی كه خواننده را از معنی اصلی واژه منصرف كند نیست. اما اگر بگوید شیری را در جبهه دیدم، جبهه قرینه است تا دریابیم كه شیر در معنای اصلی خود به كار نرفته است.

««
در این گونه موارد بهتر و پذیرفتنی تر آن است كه بگوئیم خود شب جانداری مستقل انگاشته شده است كه می تواند فی المثل معصوم یا دژ آیین باشد.
توضیح این موارد با استعارۀ مكنیۀ تخییلیه نادلپذیر و احیاناً مضحك است اما توضیح و تفسیر آن ها بر مبنای مجاز عقلی یا اسناد مجازی اشكالی ندارد.

««
مراد این است كه او مهمان نواز و بخشنده است، زیرا یكی از لوازم مهمان نواز بودن این است كه در خانۀ شخص بر روی مردم باز باشد. باز بودن در خانه مَكنیّ به و مهمان نواز بودن مَكنیّ عنه است.

پاورپوینت درس معانی و بیان ۲